
محوطهسازی به مجموعهای از فعالیتها و طراحیها گفته میشود که به منظور زیباتر کردن، منظم کردن و کارآمد ساختن فضاهای باز اطراف ساختمانها یا مکانهای عمومی انجام میشود. این فرآیند میتواند شامل عناصر مختلفی از جمله طراحی فضای سبز، مبلمان شهری یا محوطهای، کفسازی، آبنما و المانهای تزئینی، روشنایی و نورپردازی، دیوارکشی یا حصارکشی، سیستمهای آبیاری و زهکشی باشد. هدف اصلی محوطهسازی ایجاد تعادل بین زیبایی، کاربری و پایداری محیطی در فضاهای باز است. این کار در پروژههای مسکونی، تجاری، اداری، تفریحی و حتی صنعتی انجام میشود.
فهرست مطالب
- صفر تا صد اجرای محوطه سازی
- انواع سبک های محوطه سازی
- مزایا و معایب محوطه سازی
- هزینه محوطه سازی
- بهترین شرکت محوطه سازی
- پیمانکار محوطه سازی
صفر تا صد اجرای محوطه سازی
اجرای صفر تا صد محوطهسازی شامل مراحل مختلفی از طراحی تا اجرا و نگهداری است. در ادامه، روند کامل اجرای یک پروژه محوطهسازی را بهصورت مرحلهبهمرحله شرح میدهیم:
1. بازدید و بررسی اولیه
بررسی موقعیت زمین، نیازسنجی کارفرما و در نهایت برداشت نقشه دقیق از محل در بازدید اولیه صورت میگیرد. این مراحل شامل بررسی شیب، ابعاد، خاک و اقلیم؛ کاربری، بودجه و سلیقه کارفرما است.
2. طراحی محوطه
طراحی پلان کلی محوطه شامل مسیرها، فضای سبز، مبلمان و ورودیها باید در این مرحله انجام شود. انتخاب سبک، طراحی اجزای خاص مانند آبنما، آلاچیق، باربیکیو، نورپردازی و… ، ترسیم نقشههای اجرایی و سهبعدیسازی در صورت نیاز نیز از دیگر مواردی هستند که باید در این مرحله به آنها پرداخته شود.
3. آمادهسازی زمین
تسطیح زمین و خاکبرداری یا خاکریزی در صورت نیاز، اصلاح خاک برای کاشت (افزودن خاک گیاهی، کود، شن و…) و اجرای سیستم زهکشی برای جلوگیری از تجمع آب از جمله اقدامات لازم در جهت آمادهسازی زمین هستند.
4. زیرساختها
اجرای مسیرها با بتن مگر یا شنریزی برای کفسازی، لولهکشیهای لازم (آبیاری، برق، روشنایی، فاضلاب) و ایجاد فونداسیون برای سازههایی مانند آلاچیق یا نیمکتهای ثابت اقداماتی هستند که در این مرحله باید انجام شوند.
5. کفسازی و مسیرسازی
در این مرحله، اجرای کفپوشها از قبیل سنگ، موزاییک، آجر، واش بتن، چوب و… ، جدولگذاری و تعیین مرز فضاها و ایجاد رمپ یا پله انجام میگیرد.
6. اجرای فضای سبز
اجرای فضای سبز شامل کاشت درخت، درختچه، چمن، گل و گیاه، نصب سیستم آبیاری اعم از قطرهای، بارانی یا اتوماتیک و مالچپاشی و کوددهی اولیه همگی اقداماتی هستند که در اجرای فضای سبز انجام میشوند.
7. نصب مبلمان و سازهها
نیمکت، چراغ، سطل زباله، تابلوهای راهنما، آلاچیق، پرگولا، باربیکیو، سایهبان، آبنما، برکه، استخر تزئینی یا فواره در بخش مبلمان و تزئینات قرار میگیرند و بعد از اجرای فضای سبز باید به آنها پرداخته شود.
8. نورپردازی و برقرسانی
نصب چراغهای باغی، دفنی، دیواری یا تزئینی، سیمکشی و نصب تابلو برق و تایمرهای هوشمند در مراجل پایانی محوطهسازی قرار دارند.
9. نظافت نهایی و تحویل پروژه
پس از اتمام اجرای محوطهسازی باید اقداماتی از قبیل پاکسازی محل از نخالهها و مواد زائد، بررسی کارکرد صحیح تجهیزات و تحویل نهایی به کارفرما همراه با نقشهها و دستورالعمل نگهداری انجام شود.
10. نگهداری و پشتیبانی (در صورت توافق)
در صورت توافق کارفرما و پیمانکار، اقدامات لازم برای نگهداری و پشتیبانی از محوطه مانند آبیاری منظم، هرس گیاهان، نظافت آبنما و تعمیرات نیز میتوانند انجام شوند.

انواع سبک های محوطه سازی
سبکهای محوطهسازی بسیار متنوع هستند و بسته به سلیقه، فرهنگ، شرایط اقلیمی و کاربری فضا انتخاب میشوند. در ادامه، مهمترین انواع سبکهای محوطهسازی را با توضیح کوتاه هر کدام معرفی میکنیم:
سبک کلاسیک (Formal Garden)
در سبک کلاسیک مواردی از قبیل تقارن در طراحی، هندسه منظم در مسیرها و فضاها، استفاده از شمشادهای فرمداده شده و فوارهها و مجسمههای سنتی متداول است.
سبک مدرن (Modern Landscaping)
در محوطههایی با سبک مدرن، از خطوط صاف و فرمهای ساده، مصالح مدرن مانند بتن، چوب ترمو، فلز، نورپردازی مینیمال و خلاقانه و گیاهان کمپشت با نگهداری آسان استفاده میشود.
سبک طبیعی (Naturalistic or Organic)
اگر میخواهید محوطهای با سبک طبیعی داشته باشید باید طراحی غیرمتقارن و هماهنگ با طبیعت انجام دهید و از سنگ، چوب و گیاهان بومی استفاده کنید. مسیرهای منحنی و بدون مرزبندی دقیق شبیه به جنگل و طبیعت نیز در این سبک رایج است.
سبک ژاپنی (Japanese Garden)
در سبک ژاپنی تأکید بر آرامش، تعادل و نمادگرایی وجود دارد و استفاده از ماسه، سنگ، آب و فانوس سنگی متداول است. پلهای چوبی، درختچههای فرمدادهشده، المانهایی مثل بونسای و آبنماهای آرام از دیگر ویژگیهای این سبک هستند.
سبک ایرانی
در سبک ایرانی که اغلب در نگارگریها هم دیده میشود، طراحی چهارباغ با محوریت آب، آبنما، حوض و جویهای آب، درختان مثمر (مثل انار، انگور) و ترکیب زیبای موزائیک و آجر سنتی وجود دارد.
سبک مدیترانهای
استفاده از گیاهان مقاوم به خشکی مانند زیتون و لاوندر و استفاده از رنگهای گرم، دیوارهای سفید یا گچی، کفسازی با آجر، موزاییک و کاشیهای رنگی و مبلمان ساده و کاربردی از ویژگیهای این سبک هستند.
مزایا و معایب محوطه سازی
محوطهسازی، مانند هر فرآیند طراحی و ساخت، دارای مزایا و معایبی است که شناخت آنها میتواند به تصمیمگیری بهتر در مورد اجرا یا نوع آن کمک کند.
مزایای محوطهسازی
مزایای محوطهسازی عبارتند از:
زیباسازی محیط
محوطهسازی ظاهر کلی یک ملک یا فضا را به شدت بهبود میبخشد. استفاده از گیاهان، مسیرها، نورپردازی و عناصر تزئینی باعث افزایش جذابیت بصری فضا میشود.
افزایش ارزش ملک
خانه یا ساختمانی با محوطهای طراحیشده و مرتب، از نظر بازار مسکن ارزش بالاتری دارد و سریعتر به فروش یا اجاره میرسد.
بهبود کیفیت زندگی
وجود فضای سبز، نور طبیعی، و محیط دلنشین در اطراف محل زندگی یا کار باعث کاهش استرس و افزایش آرامش میشود.
کاربردی کردن فضا
محوطهسازی به استفاده بهینه از فضای باز کمک میکند؛ برای مثال، با ساخت آلاچیق یا فضای نشیمن بیرونی، میتوان بخشی از فضای زندگی را به بیرون انتقال داد.
افزایش تعامل با طبیعت
وجود گلها، درختان، آبنما و محیط سبز، امکان ارتباط بیشتر با طبیعت و گذراندن وقت در هوای آزاد را فراهم میکند.
بهبود شرایط محیطی
درختان و فضای سبز میتوانند در کاهش آلودگی هوا، تعدیل دما، جذب گرد و غبار و تولید اکسیژن نقش داشته باشند.
معایب محوطهسازی
معایب محوطهسازی عبارتند از:
هزینه اولیه بالا
طراحی و اجرای محوطهسازی حرفهای ممکن است پرهزینه باشد، بهویژه اگر شامل المانهای خاص مثل آبنما، نورپردازی یا سازههای چوبی باشد.
نیاز به نگهداری مداوم
گیاهان، سیستم آبیاری، نورپردازی و دیگر اجزا نیازمند نگهداری منظم هستند. در صورت عدم رسیدگی، زیبایی و عملکرد فضا بهمرور کاهش مییابد.
مصرف آب
در برخی سبکهای محوطهسازی (مانند سبک کلاسیک یا ایرانی با چمنکاری وسیع)، مصرف آب بالا میرود که در مناطق کمآب میتواند مشکلساز باشد.
وابستگی به شرایط اقلیمی
برخی از طراحیها و گیاهان در مناطق خاصی قابل اجرا هستند. اگر اقلیم منطقه در نظر گرفته نشود، هزینه و زحمت زیادی برای نگهداری لازم خواهد بود.
تغییرپذیری فصلی
زیبایی برخی از محوطهها ممکن است فقط در فصل خاصی برقرار باشد. در پاییز و زمستان، برخی گیاهان از بین میروند یا زیبایی خود را از دست میدهند.
هزینه محوطه سازی
هزینه محوطهسازی متغیر است و به عوامل زیادی بستگی دارد. در اینجا یک راهنمای جامع برای برآورد هزینه محوطهسازی ارائه میدهیم و عوامل مؤثر بر هزینه محوطهسازی برمیشماریم تا دید بهتری نسبت به مخارج احتمالی پیدا کنید:
- مساحت زمین: هرچه متراژ زمین بیشتر باشد، مواد، نیروی کار و زمان بیشتری نیاز دارد.
- نوع طراحی و سبک: سبکهای مدرن یا ساده هزینه کمتری دارند، در حالی که سبکهای کلاسیک یا ژاپنی با المانهای تزئینی گرانترند.
- مصالح و متریال مصرفی: شامل (سنگ، موزاییک، بتن، چوب ترمو و…)
- هزینه نیروی انسانی: مانند طراح، مجری، باغبان، کارگران ساختمانی و…
حدود هزینه بهصورت تقریبی (سال ۱۴۰4 ایران)
هزینه تقریبی (به ازای هر متر مربع یا عدد) |
نوع فعالیت |
100 تا 300 هزار تومان / متر مربع (بسته به کیفیت) |
طراحی محوطه |
600 تا 1.200 هزار تومان / متر مربع |
کفسازی (سنگ، واش بتن) |
200 تا 400 هزار تومان / متر مربع |
چمن طبیعی |
700 تا 1.500 هزار تومان / متر مربع |
چمن مصنوعی |
300 تا 2.000 هزار تومان / هر اصله درخت (بسته به نوع) |
درختکاری |
150 تا 500 هزار تومان / متر مربع |
سیستم آبیاری اتوماتیک |
از 10 تا 100 میلیون تومان (بسته به اندازه و طراحی) |
آبنما یا حوض |
15 تا 100 میلیون تومان (بسته به متراژ و متریال) |
آلاچیق چوبی |
200 تا 800 هزار تومان / متر مربع یا نقطهای |
نورپردازی |
بهترین شرکت محوطه سازی
در ایران شرکتهای متعددی در زمینه طراحی و اجرای محوطهسازی فعالیت میکنند. برای انتخاب بهترین شرکت محوطهسازی، توصیه میشود با توجه به نیازها، سبک مورد نظر، بودجه و موقعیت جغرافیایی خود، با چند شرکت تماس گرفته و نمونهکارها و پیشنهادات آنها را بررسی کنید. همچنین، درخواست بازدید و مشاوره اولیه میتواند به تصمیمگیری بهتر کمک کند. شرکت آرین مهدکاوش طراح و مجری محوطهسازی ، با تیمی متشکل از طراحان، مشاوران و مهندسان متخصص در این زمینه آماده دریافت و اجرای پروژههای محوطهسازی در انواع سبکها است.
پیمانکار محوطه سازی
محوطهسازی فرآیندی کلیدی برای زیباسازی و بهینهسازی فضاهای باز است که با ترکیب عناصر طبیعی و مصنوعی، محیطی دلپذیر، کاربردی و هماهنگ با نیازهای کاربران ایجاد میکند. این کار علاوه بر افزایش ارزش ملک، به بهبود روحیه، تعامل با طبیعت و بهرهوری فضا کمک میکند. انتخاب سبک مناسب، طراحی اصولی و اجرای دقیق، عوامل اصلی موفقیت در محوطهسازی هستند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه مقاله فوق را از ابتدا مطالعه فرمایید.
برای مشاوره، طراحی و اجرای محوطه سازی، با ما در ارتباط باشید.
راههای ارتباطی با شرکت آرین مهد کاوش:
- فرم تماس با ما
- شماره های تماس : ۲۶۴۲۴۴۳۶-۰۲۱ و ۲۶۴۲۴۱۶۳-۰۲۱
بدون دیدگاه