اسکای لایت چیست | طراحی تخصصی و اجرا اسکای لایت

اسکای لایت به عنوان یکی از اجزای مهم در طراحی‌های معماری معاصر دارای مزایای بسیاری از جمله نور طبیعی فراوان و محافظت قابل اعتماد در برابر شرایط جوی می‌باشد. یکی از کلیدی ترین نکات در طراحی معماری انواع ساختمان ها استفاده از نور طبیعی است و ساختمان های نورگیر همیشه پرطرفدار هستند. استفاده هوشمندانه از نور خورشید یکی از ابزارهای اصلی هر طراح و معمار است که لازم است در طراحی های خود  از آن استفاده نماید. عموما این تامین نور طبیعی توسط پنجره ها صورت می‌گیرد اما در حالتی که امکان اجرای پنجره وجود نداشته باشد چه راهکارهایی وجود دارد؟ یکی از راه حل های مناسب استفاده از اسکای لایت‌ها است! آن‌‌ها می‌توانند یک فضای تاریک و مرده را دوباره زنده کنند و به مکان هایی که نیاز است نور طبیعی را وارد کنند.

اسکای لایت‌ها در ابعاد و انداره های متفاوتی موجود هستند که برای انواع مصارف می‌توان از آن‌ها بهره برد. اسکای لایت‌ها این امکان را می‌دهند که تمام طبقات از نور خورشید بهره‌مند شوند و نگاه بازدیدکنندگان را در هنگام ورود به ساختمان به سمت بالا جذب کند! در این مقاله به بررسی جامع اسکای لایت می‌پردازیم و تمامی موارد مثل مزایا، معایب، کاربردها، نحوه اجرای صحیح و دیگر موارد را به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید:

اسکای لایت (sky light) چیست؟

اسکای لایت سقف یک پنجره یا بازشو می‌باشد که در سقف سازه نصب می شود. این بازشوها امکان ورود نور طبیعی از سمت بالا را تامین می نمایند. اسکای لایت ها به پخش یکنواخت نورطبیعی در ساختمان ها بسیار کمک می‌کنند و برای قسمت‌هایی که نیاز به تامین یک حریم خصوصی دارند اما می‌خواهند نور طبیعی خورشید را نیز در محیط داشته باشند بسیار مناسب است. با کسب اطلاعات در مورد انواع مختلف، مزایا و معایب و ویژگی‌های عملکردی نورگیرهای شیشه‌ای، می‌توان به طور هدفمندی آن‌ها را انتخاب کرد. اگر در حال شروع یک پروژه تجاری، مسکونی یا هر کاربری دیگری باشید، نورگیرهای شیشه‌ای پتانسیل ایجاد فضاهای کاربردی، پایدار و بصری جذاب را دارند.

انواع اسکای لایت یا سقف شیشه ای از نظر کارکرد

سقف شیشه‌ای اسکای لایت در سبک ها و انواع مختلفی متناسب با نیازهای طراحی و معماری ساختمان ها موجود هستند که در زیر به برخی از انواع آن‌ها اشاره خواهیم نمود:

سقف اسکای لایت ثابت یا فیکس (Fixed Skylights)

این نوع از سقف شیشه ای ثابت هستند و امکان باز و بسته نمودن آن ها وجود ندارد. اسکای لایت‌های ثابت معمولا نسبت به دیگر انواع سقف های شیشه ای ارزان تر هستند و از نظر عایق بندی بهتر عمل می‌کنند.

سقف اسکای لایت تهویه دار و متحرک (Venting Skylights)

بر خلاف سقف شیشه ای های ثابت این نوع از سقف شیشه ای را می‌توان باز و بسته نمود . این سقف ها علاوه بر تامین نور طبیعی، جریان هوای بیشتری فراهم نموده و به تهویه محیط نیز کمک می‌کنند. این مدل از سقف های شیشه ای قابلیت باز و بسته شدن به صورت دستی و یا از طریق موتور ها و کنترل از راه دور را دارند. اسکای لایت های تهویه دار برای محیط های مرطوب مانند سرویس های بهداشتی و قسمت هایی که نیاز به تهویه دارند مانند آشپزخانه ها مناسب هستند. برخی از نمونه های اسکای لایت تهویه ای دارای حسگرهای باران هستند که در هنگام باریدن اولین قطرات باران به صورت خودکار بسته می‌شوند.

سقف اسکای لایت تونل خورشیدی یا لوله ای (Sun Tunnel Skylights)

از این نوع از سقف های شیشه ای به اسکای لایت‌های لوله ای یا تونل خورشیدی معروفند. جهت تامین نور طبیعی فضاهای نسبتا کوچک و  با دسترسی سخت مانند راهروها، کمدها و حمام‌ها از این مدل سقف شیشه ای استفاده می‌شوند. اسکای لایت لوله ای نور خورشید را از طریق یک لوله بازتابنده به محل مورد نظر هدایت می‌کند. سقف شیشه ای لوله ای در مقایسه یا سایر اسکای لایت‌های سقف فضای کمتری اشغال می‌کنند و منبع متمرکزی از نور طبیعی را به ارمغان می‌آورد.

اسکای لایت سفارشی و شخصی سازی شده (custom skylights)

سقف های اسکای لایت سفارشی متناسب با سلیقه و دیزاین متناسب با سلیقه کارفرما به صورت اختصاصی طراحی و اجرا می‌شوند.

انواع اسکای لایت یا سقف شیشه ای از نظر شکل ظاهری

سقف های شیشه ای در انواع ، اشکال و اندازه های متنوعی موجود هستند. رایج ترین اسکال اسکالی لایت ها شامل مستطیلی، دایره‌ای، بیضی، الماسی، مثلثی، هرمی، چند ضلعی و لوله‌ای هستند. در نهایت انتخاب بین اشکال مختلف skylight به بودجه شما و ویژگی های محل نصب آن بستگی دارد. در ادامه برخی از ویژگی های انواع اسکای لایت سقف از نظر شکل ظاهری را بررسی می‌نماییم:

مستطیلی کلاسیک

در خانه های مسکونی رایج ترین نوع سقف شیشه ای به شکل مستطیلی است. به دلیل ابعاد استاندارد و مناسب و شکل ظاهری غیر پیچیده، نصب آن ساده تر از انواع دیگر است و نور بسیار زیادی را نیز برای محیط تامین می‌نماید. سقف شیشه ای مستطیلی در ابعاد و اندازه های مختلفی تولید می شود و شما می‌توانید با توجه به نیازهای نوری مورد نیاز فضای خود سایز مناسب آن را نصب نمایید. این مدل و مدل مربعی متقارن ارزان‌ترین نوع اسکای لایت‌ها هستند و از نظر نصب نیز بسیار آسان می باشند.

مربعی متقارن

این نوع سقف شیشه ای به دلیل تقارنی که دارند به یکی از انتخاب های محبوب می‌باشند. آن ها علاوه بر اعطای زیبایی خاص به محیط مانند نقطه کانونی در طراحی هر اتاقی عمل نموده و نور متعادل و یکنواختی را ارائه می‌دهند. این مدل بیشتر مناسب فضاهای با متراژ کم مناسب است و می‌تواند به عنوان یک منبع نور مرکزی محیط را روشن سازد.

لوله ای یا تونل خورشیدی

همانطور که در بخش قبل نیز اشاره شد در برخی از فضاهای کوچک و محدود نمی‌توان از اسکای لایت های بزرگ و سنتی استفاده نمود. در چنین مواقعی که نیاز به هدایت نور به یک محیط کوچکتر داریم بهتر است از اسکای لایت لوله ای استفاده گردد. اسکای لایت های لوله ای که به آن ها تونل های خورشیدی نیز گفته می شود به شکل استوانه های بسیار تابنده هستند که نور را به بخش های زیرین ساختمان هدایت می‌کنند.

هرمی و گنبدی

اسکای لایت های هرمی یا گنبدی به سقف شیشه ای ما بعد فضایی می‌بخشند. ساختار گنبدی شکل آن ها باعث می‌شود که از خط سقف بالاتر بیایند و یک جنبه سه بعدی به نمای خارجی و داخلی فضای مورد نظر را به نمایش بگذارند. ای نوع اجرای سقف های شیشه ای باعث می‌شود نور بتواند از زوایای مختلفی به داخل محیط وارد شود که تا حدی بسیار زیادی در مصرف انرژی بهینه موثر است. زیرا در زمان های مختلف روز نور بهتری از طریق اسکای لایت فراهم می‌گردد. در مناطقی که زیاد باران می بارد این نوع از اسکای لایت بسیار مناسب است زیرا به دلیل ساختار هرمی که دارد به شکل خود تمیز شونده نیز عمل می‌کند.

مزایا و معایب سقف اسکای لایت

سقف اسکای لایت همچون انواع دیگر سقف های شیشه ای دارای مزایا و معایب خاص خود می‌باشد . در این بخش از مقاله به بررسی ویژگی‌های منحصر به فرد این نورگیر محبوب شیشه ای و معایب آن می‌پردازیم:

مزایا:

• منبع عالی برای ورود نور طبیعی به محیط های تاریک و کاهش هزینه های برق صرفی
• بهبود سلامتی ساکنین از طریق قرارگیری در معرض نور طبیعی و دریافت ویتامین D بیشتر
• افزایش جذابیت بصری
• بزرگتر و روشن تر جلوه دادن محیط
• تهویه هوا و افزایش کیفیت هوای داخل محیط البته در نمونه تهویه دار آن
• افزایش قیمت ملک
• دوام و ماندگاری بالا در نمونه های با کیفیت آن
• مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی مختلف

معایب:

یکی از معایبی که برخی افراد در زمان انتخاب اسکای لایت‌ها به آن توجه نخواهند کرد مسئله هدررفت انرژی می‌باشد. در صورتی که اسکای لایت به شکل مناسب و بدون طرح ریزی توسط متخصصین نصب شود، مصرف انرژی جهت سرمایش و گرمایش تا بیش از 40 درصد افزایش می‌یابد. افزایش گرمای این نورگیر شیشه ای باعث اتلاف انرژی زیادی می‌شود و در فصل سرما نیز گرم کردن محیط تا حدی دشوار خواهد بود. البته جای نگرانی نیست زیرا معماری و سازندگان برای حل این مشکل از شیشه های مناسب جهت کنترل انرژی استفاده می‌نمایید و با ارائه طرح های بهینه از این مسئله جلوگیری می‌نمایند.

جهت گیری نامناسب اسکای لایت نیز می‌تواند در افزایش هدر رفت انرژی تاثیرگذار باشد. هر چه زاویه اسکای لایت تیزتر باشد، به طور موثرتری از جذب گرمای خورشید جلوگیری می‌کند و در سمت دیگر اسکای لایت با شیب کم یا مسطح، نور و گرمای بیشتری را جذب می‌کند. برخی دیگر از معایب این نورگیر شیشه ای سقف به شرح زیر است:

• هزینه طراحی و نصب نسبتا بالا
• وزن نسبتا بالا
• سختی در تمیز کردن سقف

کاربردهای پروفیل اسکای لایت

پروفیل اسکای لایت دارای کاربردهای متنوعی است و می‌توان در بخش های مختلف ساختمان ها از آن استفاده نمود. این پروفیل ها به محیط زیبایی قابل توجهی می‌بخشند و از نظر عملکردی نیز بسیار مفید هستند. در ادامه به معرفی رایج ترین کاربردهای این نوع پروفیل های شیشه ای خواهیم پرداخت:

• خانه های مسکونی: جهت تزریق نور طبیعی و کاهش مصرف انرژی جهت روشن سازی فضاهای داخلی ساختمان مانند اتاق های نشمین، آشپزخانه، حمام، راه روها و راه پله ها
• ساختمان های اداری و هتل ها: ایجاد یک وید مرکزی در ساختمان های تجاری که نور طبیعی را به محیط های داخلی انتقال می‌دهد بسیار چشم نواز است. اسکای لایت ها توجه افرادی که وارد این محیط ها می‌شوند را به خوبی به خود جذب می‌کنند. هم چنین ورود نور طبیعی به دفاتر اداری بهره‌وری و رفاه کارمندان را نیز افزایش می‌دهد.
• فروشگاه ها و پاساژها: عموما اکثر مغازه ها در فروشگاه ها و پاساژ ها از نور طبیعی بهره مند نمی‌شوند و نور مورد نیاز توسط نور مصنوعی تامین می‌گردد. این نورگیرهای شیشه ای با تزریق نور طبیعی به محیط داخلی پاساژها، تجربه خرید افراد را بهبود می‌دهند و در مصرف انرژی نیز به شکل قابل توجهی صرفه جویی می‌شود.
• موزه ها و گالری های هنری
• سقف استخر
• اسکای لایت نما
• سقف ساختمان ترمینال ها و فرودگاه ها و سالن های انتظار
• باغ های گیاه شناسی و گلخانه ها
• نورگیر سقف سوله و کارخانه – نورگیر سقف ساختمان های صنعتی مانند کارخانه ها
• اسکای لایت دکوراتیو: ارائه دکوراسیون های منحصر به فرد در طراحی داخلی
• هوشمندسازی نور ورودی ساختمان با استفاده از اسکای لایت های خودکار و هوشمند

دیتیل اسکای لایت

در زیر ساختار و  دیتیل اسکای لایت را به صورت کلی بررسی می‌گردد:

1.شیشه یا آکرلیک: اسکای لایت‌ها عموما از یک یا چند لایه شیشه یا آکرلیک پلی کربنات ساخته می‌شوند. در مدل های چند لایه احتمال هدررفت انرژی کاهش می یابد اما مقداری گران تر هستند.

2.قاب سازه ای: یک قاب به عنوان نگهدارنده شیشه سقف نیاز است که قبل از نصب باید طراحی و اجرا گردد. جنس فریم های مورد استفاده برای اجرای نورگیرهای شیشه ای اغلب از جنس آلومینیوم و فولاد می‌باشد.

3. فلاشینگ یا آب بندی: این بخش از ورود آب از طریق اسکای لایت به داخل محیط جلوگیری می‌نماید و یک ویژگی ضدآب بودن به سقف شیشه ای می‌دهد.

نصب اسکای لایت و مراحل ساخت و اجرای اسکای لایت

در این جا مراحل نصب سقف اسکای لایت به صورت مرحله به مرحله و به اختصار توضیح داده شده است:

1. برنامه ریزی نصب: در اولین گام باید نوع سقف شیشه ای مورد نظر را با توجه به نیازهای پروژه مشخص گردد. در این مرحله با توجه به شیب سقف، زوایای نصب و کابری مورد نیاز پروژه، نوع اسکای لایت تعیین می‌شود.
2. آماده سازی سطح و علامت گذاری دهانه: محلی که قرار است Skylight نصب شود مشخص می‌شود و وسایل لازم برای نصب و اجرای آن آماده می‌گردد. محل مورد نظر جهت اجرای اسکای لایت را روی سقف علامت گذاری نموده و اندازه گیری های لازم و میزان برش دهان را تعیین می‌شود. سپس دهانه با استفاده از ابعاد اسکای لایت قاب بندی می‌شود.
3. برش دهانه سقف: در صورتی که سقف ساختمان از قبل وجود داشته باشد با استفاده از علامت گذاری هایی که در مراحل اولیه انجام شد، سقف برش داده می‌شود.
4. قرار گیری و نصب سازه اسکای لایت: در این بخش سازه نگهدارنده اسکای لایت توسط نیروهای ماهر و متخصص نصب می‌شود و سپس شیشه نورگیر در جای خود قرار می‌گیرد. گاهی نیاز است که در این مرحله آب بندی نیز صورت پذیرد.

نتیجه‌گیری

اسکای لایت‌ها فضای کم نور و دلگیر را بخ فضاهایی قدرتمند و زیبا تبدیل می کنند. با توجه به مزایا و معایبی که دارند انتخاب اسکلای لایت سقف مناسب با هر پروژه ای متفاوت است. نحوه نصب و اجرای این نوع از سقف های شیشه ای نیازمند تبحر و تخصص دارد که باید به آن ها توجه نمود. زاوبه نصب و محل نصب آن ها در میزان مصرف انرژی و بهره گیری از نور طبیعی خورشید بسیار موثر است و باید به دقت محاسبات آن صورت پذیرد. از همین رو تیم مهندسی آرین مهدکاوش با توجه به سابقه اجرایی بالایی که دارد می‌تواند در این مسیر کنار شما باشد. ما به خوبی به جزئیات اجرای اسکای لایت ها و نکات مهم در طراحی آن ها واقف هستیم. در صورت تمایل برای همکاری در اجرای سقف شیشه اسکای لایت پروژه خود با تیم کارشناسان ما تماس بگیرید.

مطالب مرتبط پیشنهادی